Voor iedereen begrijpelijk
Een andere moderne bijbelvertaling is de Bijbel in Gewone Taal (BGT). Deze vertaling, of liever ‘parafrase’, verscheen in 2014. Het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) wilde met deze uitgave voorzien in een Bijbel die voor iedereen begrijpelijk is. Traditioneel taalgebruik is daarom vervangen door begrijpelijk taalgebruik. Volgens de vertalers was dat niet erg, want de diepte van de bijbelse boodschap staat uiteindelijk toch los van de taal waarin die wordt uitgedrukt.
Dit uitgangspunt is al problematisch. De taal van de Bijbel is immers niet ‘gewoon’, maar Goddelijk. We mogen een vertaling van de Bijbel in onze talen (Hand. 2:11) hebben, maar dat is niet hetzelfde als: in gewone taal. We belijden dat de Bijbel niet alleen zakelijk, maar ook woordelijk (van woord tot woord) het geïnspireerde Woord van God is. We moeten daarom kiezen voor een zo letterlijk mogelijke vertaling. Zo’n vertaling, die de oorspronkelijke tekst van Gods Woord nauwkeurig weergeeft, kenmerkt zich door een verheven taal. In de Bijbel in Gewone Taal is dat niet zo, en gaat de doeltaalgerichtheid (de Bijbel voor iedereen begrijpelijk willen maken) ten koste van de grondtekstgetrouwheid (de Bijbel nauwkeurig vertalen conform de oorspronkelijke tekst).
Kernwoorden
Wie de Bijbel in de Statenvertaling leest, mag ervan overtuigd zijn: zo spreekt de Heere. Maar dat geldt niet bij het lezen uit de Bijbel in Gewone Taal. Lees bijvoorbeeld Romeinen 5:1, 2. Daar staat in de Statenvertaling: ‘Wij dan gerechtvaardigd zijnde uit het geloof, hebben vrede bij God door onzen Heere Jezus Christus; door Welken wij ook de toeleiding hebben door het geloof tot deze genade, in welke wij staan, en roemen in de hoop der heerlijkheid Gods.’ De BGT maakt er de volgende parafrase van: ‘God ziet ons dus als goede mensen omdat we geloven. Wij waren vijanden van God. Maar nu is er vrede tussen God en ons, dankzij onze Heer Jezus Christus. Daarom vertrouwen we erop dat we eeuwig bij God zullen leven. Op dat vertrouwen mogen we trots zijn.’
De verschillen zijn ingrijpend. Het bijbelse kernwoord ‘rechtvaardigen’ (in het Grieks ‘dikaioo’) vinden we in de BGT niet terug. Het geloof krijgt daar iets verdienstelijks: ‘omdat we geloven’. Dat is geen vertaling, maar verdwaling. God rechtvaardigt een zondaar namelijk niet óm het geloof, maar – zoals hier in de grondtekst staat – ‘ek pisteoos’, úít het geloof, of dóór het geloof als een instrument (zie ook antwoord 61 van de Heidelbergse Catechismus). En de vrucht van de rechtvaardiging is niet een trots zijn op eigen vertrouwen, maar een roemen in God, en niet in de mens.
Ook andere bijbelse kernwoorden zijn in de BGT verloren gegaan. ‘Bekering’ is weergegeven met ‘je leven veranderen’ of ‘gaan geloven’, ‘genade’ heeft plaatsgemaakt voor ‘goedheid’ en ‘verbond’ is versimpeld met de woorden ‘belofte’ en ‘afspraak’.